Ngày 11-02-2013 vừa qua, trong cuộc gặp gỡ với một số hồng y, Đức Thánh Cha Bênêđictô XVI đã công bố một quyết định gây chấn động trên toàn thế giới. Ngài nói: “Sau khi liên lỉ xét mình trước nhan Thiên Chúa, tôi chắc chắn rằng sức khỏe của tôi, do tuổi cao, không còn phù hợp với việc thi hành sứ vụ thánh Phêrô… sứ vụ đòi hỏi sức khỏe cả tinh thần lẫn thể xác, và trong ít tháng qua, tôi thấy sức khỏe sa sút đến mức không thể chu toàn sứ vụ được trao phó cho tôi cách cân xứng. Vì lý do đó, với ý thức rất rõ về tính nghiêm trọng của quyết định này, cùng với tất cả tự do, tôi từ nhiệm sứ vụ Giám mục Rôma, Người kế vị thánh Phêrô, sứ vụ mà các hồng y đã trao cho tôi từ ngày 19 tháng 4 năm 2005. Do đó, kể từ 20g00 ngày 28 tháng 2 năm 2013, Tòa thánh Rôma, Tòa thánh Phêrô, sẽ trống, và Mật tuyển viện sẽ được triệu tập do các vị có thẩm quyền.”
Ngỡ ngàng, tiếc nuối, cùng với khâm phục và ca ngợi sự can đảm, khiêm tốn của Đức Thánh Cha. Có thể tóm kết như thế về phản ứng của các nhà lãnh đạo xã hội cũng như tôn giáo trên toàn thế giới trước quyết định này.
Tại Mật tuyển viện năm 2005, Đức hồng y Joseph Ratzinger đã nói với các hồng y hiện diện rằng: “Chúa gọi chúng ta là bạn hữu, Người làm cho chúng ta nên bạn hữu của Người, và trao cho ta tình bạn của Người. Dù chúng ta yếu kém về tâm trí cũng như hành động, Chúa đã trao cho chúng ta chân lý của Người – mầu nhiệm Thiên Chúa là Cha, Con, và Thánh Thần, mầu nhiệm Thiên Chúa yêu thương thế gian đến nỗi hiến ban Con Một mình”. Rồi hồng y Ratzinger đặt câu hỏi: “Chúng ta phải đáp lại như thế nào?” Sau đó, khi các hồng y bầu ngài làm giáo hoàng và hồng y niên trưởng hỏi ngài có chấp nhận hay không, hồng y Ratzinger đã đáp lại lời mời gọi của Chúa bằng tiếng “Xin vâng” của Đức Trinh Nữ Maria.
Cách đặt câu hỏi của hồng y Ratzinger cho thấy ngài tha thiết với Đức Kitô như thế nào, chỉ mong mọi người nhận biết và yêu mến Đức Kitô, và ngài đã nỗ lực biến ước mong đó thành hiện thực. Lãnh nhận sứ vụ thánh Phêrô khi đã bước vào tuổi 78, Đức Thánh Cha Bênêđictô XVI vẫn đáp lại tiếng gọi của Chúa bằng tất cả nhiệt tình và sức lực, thể hiện vai trò người đại diện của Đức Kitô trên trần gian. Những chuyến viếng thăm mục vụ tại nhiều quốc gia trên nhiều châu lục. Những cuộc gặp gỡ quan trọng với các nhà lãnh đạo xã hội cũng như tôn giáo trên thế giới. Những buổi triều yết của các thành phần Dân Chúa đến từ khắp mọi miền trên thế giới. Những quyết định quan trọng liên quan đến đời sống của Dân Chúa trên nhiều miền đất của thế giới. Ai cũng biết công việc của vị giáo hoàng nặng nề đến thế nào. Dù tuổi cao sức yếu, Đức Bênêđictô XVI vẫn cố gắng thi hành trọn vẹn sứ vụ của mình.
Là vị mục tử nhiệt thành và tận tụy, Đức Thánh Cha Bênêđictô XVI còn làm nổi bật vai trò giáo huấn của Đấng kế vị thánh Phêrô. Không chỉ người Công giáo nhưng cả người ngoài Công giáo cũng nhìn nhận ngài là nhà tư tưởng lỗi lạc của thời đại, với tầm nhìn sâu rộng về nhiều lãnh vực, những lập luận sắc bén và được trình bày cách rõ ràng, đầy sức thuyết phục. Ít có vị giáo hoàng nào, dù bận rộn đến thế, vẫn dành thời giờ viết những tác phẩm đồ sộ và có giá trị nghiên cứu cao như bộ sách Đức Giêsu Nazareth của Đức Bênêđictô XVI. Ngoài ra, những thông điệp và bài giảng của ngài luôn thu hút người đọc và người nghe vì sự phong phú của nội dung, chiều sâu của suy tư đức tin đồng hành với chiều rộng của đời sống.
Với cộng đồng Dân Chúa tại Việt Nam, trong những năm qua, Đức Thánh Cha Bênêđictô XVI đã đẩy mạnh quan hệ ngoại giao với Chính phủ Việt Nam, đem đến kết quả là sự hiện diện của vị đại diện Đức Thánh Cha tại Việt Nam, tuy vẫn còn giới hạn ở mức độ không thường trú. Qua vị đại diện, ngài bày tỏ tình yêu chăm sóc của vị mục tử đối với đoàn chiên ở xa ngài về không gian nhưng luôn gần gũi trong tâm tưởng. Cũng chính Đức Bênêđictô XVI vạch ra cho cộng đồng Dân Chúa tại Việt Nam một hướng sống đức tin, để trở thành người môn đệ đích thực của Chúa Giêsu, đồng thời là người công dân tốt, góp phần xây dựng một xã hội công bằng và huynh đệ, xứng với phẩm giá con người được tạo dựng theo hình ảnh Thiên Chúa.
Năm 2005, khi hồng y Joseph Ratzinger được bầu làm giáo hoàng, nhiều người đã vẽ ra chân dung của một giáo hoàng sắt thép. Năm 2013, khi ngài tuyên bố từ nhiệm, cả thế giới nhìn nhận ngài là vị mục tử hiền lành và khiêm nhường theo gương Thầy chí thánh. Chúng ta tạ ơn Chúa đã ban cho Giáo Hội vị mục tử như lòng Chúa ước mong và Dân Chúa trông chờ. Chúng ta cảm tạ Đức Thánh Cha Bênêđictô XVI vì công trình lớn lao ngài làm cho Giáo hội và gương sống thánh thiện ngài nêu cao.
Đồng thời, chúng ta cầu nguyện cho Giáo hội, cách riêng trong những ngày sắp tới. Sau ngày 28 tháng 2, Đức Bênêđictô XVI sẽ lui về Castel Gandolfo để nghỉ ngơi và cầu nguyện ít ngày, rồi ngài sẽ về lại Vatican, ở trong một tu viện nhỏ. Đức hồng y Giovanni Battista Re, niên trưởng hồng y đoàn, sẽ triệu tập Mật tuyển viện để bầu chọn vị giáo hoàng kế tiếp. Xin Chúa ban cho Hội Thánh vị mục tử như lòng Chúa ước mong, theo gương các vị tiền nhiệm đáng kính trong những thập niên qua, để Hội Thánh tiếp tục công cuộc Tân Phúc âm hóa và thông truyền đức tin Kitô giáo trong thời đại đầy biến động ngày nay.
13-02-2013
Gm. Phêrô Nguyễn Văn Khảm
Văn phòng Thư ký HĐGMVN
Gm. Phêrô Nguyễn Văn Khảm