GIÁO PHẬN VĨNH LONG – Sáng 8-1-2013, Đức cha Tôma Nguyễn Văn Tân, Giám mục giáo phận Vĩnh Long đã chủ sự Thánh lễ mừng kỷ niệm 75 năm thành lập giáo phận tại Nhà thờ chính tòa. Đồng tế với ngài có hơn 130 linh mục trong giáo phận. Ngoài ra còn có đông đảo tu sĩ nam nữ, quý thầy thuộc Đại chủng viện Thánh Quý và khoảng 4.000 giáo dân từ khắp nơi trong giáo phận.
Sau bài ca nhập lễ của ca đoàn giáo phận với hơn 300 ca viên, cộng đoàn được mời gọi ôn lại lịch sử giáo phận:
Giáo phận Vĩnh Long được khai sinh vì giáo phận Sài Gòn quá rộng nên công việc rao giảng Tin Mừng khá phức tạp. Hơn nữa, Tòa Thánh cũng muốn thúc đẩy việc địa phương hoá hàng giáo sĩ và để việc rao giảng Tin Mừng có hiệu quả hơn nên vùng Vĩnh Long được tách khỏi giáo phận Sài Gòn ngày 8 tháng 1 năm 1938. Giáo phận Vĩnh Long bao gồm các tỉnh: Bến Tre, Trà Vinh, Vĩnh Long và một phần của tỉnh Đồng Tháp (trước đây thuộc Cần Thơ)
Theo dòng giáo sử, vào khoảng thế kỷ XVII đã có sự hiện diện của Kitô giáo ở Vĩnh Long.
Thế kỷ XVIII, Vĩnh Long có khoảng 5 họ đạo, nhưng số giáo dân không đáng kể: Cái Nhum, Cái Mơn, Cái Bông, Bãi Xan, Mặc Bắc. Đa số giáo dân là những người ở miền Trung Việt Nam chạy trốn vì bị cấm đạo và đi tìm đất canh tác để sống.
Vào thế kỷ XIX, Vĩnh Long phát triển khá mạnh với việc thành lập các Hội Dòng, trong đó có Hội Dòng Mến Thánh Giá Cái Nhum, Cái Mơn, Hội Dòng Kitô Vua (do hai cha thừa sai Gernot Quý và Ritter Giáo). Dòng Xitô Phước Vĩnh cũng đến sinh hoạt tại đây. Có thêm nhiều họ đạo và nhà thờ được xây dựng. Năm 1850, Cái Nhum, Cái Mơn, Bãi Xan trở thành họ đạo lớn, có linh mục phục vụ. Trong thời kỳ bị bách hại này, các họ đạo vẫn phát triển mạnh.
Ngày 8-1-1938, Tòa Thánh ban Tông sắc thành lập giáo phận (Tông tòa) Vĩnh Long và bổ nhiệm linh mục Phêrô Ngô Đình Thục (Huế) làm Giám mục Đại diện Tông tòa, hiệu toà Sæsina. Khi thành lập, giáo phận Vĩnh Long có 47 linh mục Việt Nam, 3 thừa sai, 24 chủng sinh, 61 tiểu chủng sinh, 45.318 giáo hữu và 1.780 tân tòng. Giáo phận chia làm 7 hạt, 35 họ chánh, 106 họ nhánh.
Trước khi bắt đầu thánh lễ, cha Phanxicô Xaviê Nguyễn Văn Việt chánh văn phòng Tòa giám mục đọc lại Tông sắc thành lập giáo phận, và công bố Đức Thánh Cha sẽ ban Phép lành Tòa Thánh nhân kỷ niệm 75 năm thành lập giáo phận.
Đầu lễ, Đức cha Tôma nhắc lại ngày thành lập giáo phận và mời gọi cộng đoàn ghi ơn và cầu nguyện đặc biệt cho các Đức cha đã qua đời: Đức cha tiên khởi Phêrô Martinô Ngô Đình Thục (23/6/1938– 24/11/1960), Đức cha Antôn Nguyễn Văn Thiện (24/11/1960–18/9/1968), Đức cha Raphae Nguyễn Văn Diệp (15/8/1975–10/5/2000) và Đức cha Giacôbê Nguyễn Văn Mầu (19/9/1968–03/07/2001, hiện đang hưu dưỡng). Từ ngày thành lập giáo phận đến nay cũng đã có 126 linh mục và 1 thầy phó tế qua đời. Đặc biệt, giáo phận đã hiến dâng cho Giáo hội 2 vị thánh tử đạo: Thánh Philipphê Phan Văn Minh và Thánh Giuse Trùm Lựu. Đức cha Tôma cũng mời gọi mỗi người giáo dân canh tân đời sống, cầu nguyện cho giáo phận để ngày một phát triển tốt đẹp hơn.
Trong bài giảng, Đức cha đã nhìn lại những chặng đường thăng trầm của giáo phận. Có những lúc phát triển rực rỡ và cũng có những lúc gặp nhiều thử thách; nhưng nhờ tình yêu Thiên Chúa và sự trợ giúp của Mẹ Maria, giáo phận vẫn đứng vững và phát triển mạnh mẽ, ngày ngày tiếp tục trổ sinh hoa trái.
Hiện nay giáo phận có một giám mục đương nhiệm, 193 linh mục triều và dòng đang phục vụ trong giáo phận, 57 thầy đại chủng sinh, hơn 100 chủng sinh dự bị, và khoảng 500 nữ tu dòng Mến Thánh Giá Cái Nhum và Cái Mơn, ngoài ra còn nhiều dòng tu nam và nữ trong giáo phận. Số giáo dân lên đến 197.414 người.
Để có được hoa trái như ngày hôm nay, giáo phận đã xây dựng trên nền tảng đức tin, đức cậy, và đức mến. Nhất là nhờ gương sống đức tin anh hùng của 2 thánh tử đạo, sự hy sinh của các vị thừa sai cũng như nỗ lực của từng giáo dân trong mọi hoàn cảnh.
Giáo phận Vĩnh Long vẫn luôn phát triển từng ngày, nhưng phía trước còn nhiều khó khăn, vì vậy rất cần lời cầu nguyện và chung tay góp sức của mọi thành phần trong đại gia đình giáo phận.
Cuối thánh lễ, toàn thể cộng đoàn hát vang bài ca “Cầu cho giáo phận”, xin Đức Mẹ và hai thánh tử đạo của giáo phận tiếp tục chuyển cầu để giáo phận Vĩnh Long ngày càng trổ sinh thêm nhiều hoa trái.
Thánh lễ mừng kỷ niệm 75 năm thành lập giáo phận Vĩnh Long diễn ra đơn sơ, trong bầu khí thiêng liêng trang trọng.
Kết thúc buổi lễ, mỗi người tham dự đều nhận được món quà kỷ niệm nhỏ, thắm đượm tình yêu thương của những người có chung một niềm tin, chung một mái ấm gia đình giáo phận.
