LỄ SUY TÔN THÁNH GIÁ
WHĐ (12.9.2020) – Được tổ chức vào ngày 14 tháng 9, ngày lễ Thánh Giá là ngày tôn vinh và tưởng nhớ sự hy sinh mà Chúa Giêsu Kitô đã thực hiện trên thập giá để cứu rỗi chúng ta. Ngày lễ này còn được gọi là “Sự khải hoàn của Thập giá” trong Giáo hội Công giáo La Mã và là “Sự Tôn Vinh Thánh giá” trong Giáo Hội Đông Phương.
Lịch sử Ngày Thánh Giá đã được liên kết với việc cung hiến một nhóm các tòa nhà được Hoàng đế Constantinô xây dựng ở Giêrusalem trên các địa điểm Chúa Kitô bị đóng đinh và huyệt mộ của Ngài. Việc cung hiến này diễn ra vào ngày 14 tháng 9 năm 335. Trong quá trình khai quật, một di vật được cho là thánh giá đã được phát hiện bởi Nữ Hoàng Helena, mẹ của Hoàng Đế Constantinô. Từ thế kỷ thứ tư trở đi, Giáo Hội tại Giêrusalem tuyên bố thánh tích này thuộc quyền sở hữu của mình và tổ chức một buổi lễ để kỷ niệm việc phát hiện ra thánh tích đó. Lễ này cũng kỷ niệm cuộc trưng bày thập giá của Heraclius – Hoàng đế Byzantine tại Giêrusalem. Người ta nói rằng ông đã thu hồi được cây thánh giá từ Giêrusalem do những người Ba Tư chiếm giữ vào khoảng thế kỷ thứ 7 khi họ cướp phá Nhà thờ Mộ Thánh. Tính xác thực của những tuyên bố này vẫn chưa được chứng minh.
Tại sao chúng ta có một ngày lễ thánh giá vào tháng Chín? Đó không phải là những gì chúng ta đã làm vào Thứ Sáu Tuần Thánh hàng năm sao?
Hàng năm vào ngày 14 tháng 9, chúng ta mừng lễ Suy tôn Thánh giá. Mặc dù ngày lễ này tập trung vào thập giá của Chúa Kitô, nhưng nó không phải là lễ tương tự xảy ra vào Thứ Sáu Tuần Thánh khi chúng ta bước vào cuộc Khổ nạn của Chúa và cầu xin được dự phần vào cái chết của Chúa Giêsu. Còn hôm nay chúng ta tập trung suy niệm về việc tôn vinh chính Thánh Giá.
Trong khi các Kitô hữu thời sơ khai sử dụng dấu thánh giá khi cầu nguyện riêng tư và khi họ chúc lành, trước thế kỷ thứ tự, họ không công khai tôn kính hoặc trưng bày thánh giá. Đó là bởi vì người La Mã tiếp tục sử dụng thập tự giá như một hình thức tử hình ghê rợn, tàn nhẫn và nhục nhã. Những người theo Kitô giáo ban đầu đôi khi tôn kính một hình dạng được trang trí của một cây thánh giá (gọi là đá quý) – trong đó dấu tích còn lại vẫn có thể được nhìn thấy ở phía sau Vương cung thánh đường Lateranô – nhưng không phải là một cây thánh giá. Họ cũng sử dụng những dấu hiệu bí ẩn ám chỉ thập giá trong các hình ảnh Kitô giáo thời sơ khai khác, như mỏ neo, là biểu tượng của hy vọng.
Chỉ sau khi Kitô giáo được hợp pháp hóa với Sắc lệnh Milan vào năm 313, và sau đó bãi bỏ việc đóng đinh như một hình thức tử hình, các Kitô hữu mới bắt đầu công khai tôn kính hình ảnh Chúa Giêsu bị đóng đinh.
Sự phát triển lòng sùng kính này có thể đã được bắt đầu một phần bởi việc hợp pháp hóa Kitô giáo. Trong thời kỳ bị bách hại, các Kitô hữu biết rõ sự hy sinh của đức tin; trong trường hợp không bị bắt bớ, họ cần tự nhắc nhở mình về sự hy sinh của Chúa Kitô qua hình ảnh Ngài bị đóng đinh. Hình ảnh sớm nhất được biết đến là một cây thánh giá được trưng bày công khai để tôn kính vẫn có thể được nhìn thấy trên các cánh cửa chạm khắc bằng gỗ bách của Santa Sabina[1] ở Roma (từ giữa thế kỷ thứ năm).
Cũng chính sau khi hợp pháp hóa Kitô giáo, di tích của Thập giá thật được tìm thấy ở Giêrusalem và Nữ Hoàng Hêlêna, mẹ của Hoàng Đế Constantinô, đã xây dựng Vương cung thánh đường Mộ Thánh trên địa điểm Chúa Giêsu bị đóng đinh và chôn cất. Lễ Suy tôn Thánh giá kỷ niệm hai sự kiện này: việc tìm thấy thánh giá và xây dựng vương cung thánh đường. Vào ngày kỷ niệm ngày vương cung thánh đường này được cung hiến, một mảnh Thánh giá thật được trưng bày để công chúng tôn kính. Lễ kỷ niệm Thánh giá hàng năm vào ngày 14 tháng 9, bằng hình thức này hay hình thức khác, vẫn tiếp tục kể từ năm 335.[2]
Trong khi các chính quyền ngoại giáo coi thập giá là dấu hiệu của sự thất bại, đau khổ, đe dọa và thất bại, thập giá có ý nghĩa rất khác đối với các Kitô hữu. Đối với chúng ta, thập giá là khí cụ cứu rỗi chúng ta, từ đó Chúa Giêsu đã hoàn thành sứ vụ vĩ đại nhất của ngài: cứu chuộc thế giới. Vậy, thập giá của Chúa Kitô là một lời nhắc nhở về tình yêu vĩ đại của Thiên Chúa đối với mọi người nam cũng như nữ và trẻ em; thập giá là nguồn ơn tha thứ, hòa giải và bình an của chúng ta; thập giá là phương tiện để mọi người được hiệp thông tham dự vào sự sống và tình yêu của Thiên Chúa; đó là ngai vàng mà trên đó Chúa Giêsu đã thiết lập vương quốc của Thiên Chúa trong chính ngôi vị của ngài.
Thập giá không còn là biểu tượng của sự thất bại. Đó là dấu hiệu hoàn hảo nhất cho thấy Chúa chúng ta đã chiến thắng thế lực của tội lỗi và sự chết. Thập giá của Chúa Kitô là tin mừng về lòng thương xót và sự hiện diện của Thiên Chúa với tất cả những ai đau khổ.
Lễ Suy tôn Thánh giá hàng năm của chúng ta là cơ hội để chúng ta nhớ lại cách Thiên Chúa có thể sử dụng những hành động tồi tệ nhất và đen tối nhất của con người để hoàn thành ý muốn thần linh của Ngài. Đây cũng là một lời nhắc nhở quan trọng hàng năm về cung cách chúng ta được mời gọi để đón nhận thập giá. “Nếu ai muốn đi sau Ta thì hãy chối bỏ chính mình, hãy vác lấy khổ giá của mình mỗi ngày và hãy theo Ta!” (Luca 9:23)
Chúa Giêsu nói với chúng ta rằng Thầy đi đâu, các môn đồ sẽ đi theo đó. Chúa cũng nói với chúng ta rằng chúng ta phải chuẩn bị để chấp nhận thập giá trong cuộc sống của chính mình nếu chúng ta muốn theo Ngài. Thập giá đối với Kitô hữu là sự đau khổ mà chúng ta sẵn sàng chấp nhận như một hệ quả của quyết định theo Chúa Giêsu. Ngày lễ hàng năm này nhắc nhở chúng ta rằng thập giá luôn dẫn đến sự Phục sinh, và vì vậy ngay cả đau khổ cũng có thể là một phương tiện cần thiết và thiêng liêng đáng mong ước để cứu rỗi và thánh hóa chúng ta. Vì lý do này, Chúa Giêsu tuyên bố những người chịu đau khổ vì sự công chính là những người “được chúc phúc”. “Phúc cho các ngươi khi người ta sỉ mạ các ngươi, và bắt bớ, đặt điều nói xấu đủ điều về các ngươi một cách lếu láo vì cớ Ta. Hãy vui sướng và hân hoan, vì phần thưởng các ngươi lớn thật ở trên trời :vì cũng như thế, chúng đã bắt bớ các tiên tri, tiền bối của các ngươi”. (Mátthêu 5: 11-13)
Cần có con mắt đức tin để vui vẻ và sẵn sàng đón nhận những đau khổ vì đức tin. Cần phải cầu nguyện đúng đắn và chín chắn để nhìn ra được lời mời gọi tuyệt vời đến tình bạn thân thiết với Chúa Giêsu trong những giây phút đau khổ vì đức tin.
Lạy Chúa Giêsu Kitô, chúng con kính thờ Thánh Giá Chúa, và chúng con ngợi khen Thánh Giá Chúa, vì nhờ Thánh Giá Chúa, Chúa đã cứu chuộc thế giới. Xin cho chúng con đừng thờ ơ với tình trạng mà nhân loại đang phải trải qua do đại dịch COVID-19 gây ra, biết khám phá lại ý nghĩa mà thập giá mang lại cho chúng con và tìm cách hiện thực hóa ý nghĩa của thập giá, đó là trả lại công lý cho các loại thập giá mà nhiều anh chị em chúng con đang phải gánh chịu ngày hôm nay ở nhiều nơi trên thế giới. Amen.
[1] Đây là Nhà thờ La Mã lâu đời nhất còn tồn tại đã duy trì phong cách kiến trúc ban đầu. Ở bên trái của Vương cung thánh đường, người ta có thể nhìn thấy một cánh cửa gỗ rất cũ với các nét chạm khắc thế kỷ thứ 5 phức tạp.
[2] Kỷ niệm Ngày Thánh giá, người Châu âu có thể làm bánh nướng theo hình chữ thập – bao gồm những thứ như bánh thập cẩm nóng và các loại bánh hình chữ thập. Truyền thống kể rằng người ta tìm thấy một loại húng quế có vị ngọt mọc trên ngọn đồi nơi tìm thấy Thánh giá, vì vậy một số người sử dụng húng quế ngọt đó để tạo ra một món ăn đặc biệt cho Ngày Thánh giá.
Phêrô Phạm Văn Trung biên tập từ nwcatholic.org
