GIÁO XỨ CHÁNH TÒA

LỊCH SỬ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN

Ngược dòng thời gian, không ai biết rõ giáo xứ được thành lập từ khi nào, nhưng theo tài liệu của Hội Thừa Sai Paris thì từ 1747 đã có 140 người Công giáo tại Bà Rịa. Trước năm 1861, Họ đạo có khoảng 400 giáo dân, sống tản mác trong làng Phước Lễ. Trong thời gian này, Bà Rịa chưa có linh mục trực tiếp coi sóc. Sau biến cố đốt ngục Phước Dinh (8.1.1862), nơi đây trở thành họ đạo chính trong địa hạt Phước Tuy và luôn có linh mục phụ trách.

Ngôi nhà thờ đầu tiên của Họ đạo nàm bên cạnh bờ Sông Dinh. Năm 1865, Cha Errard đến nhậm sở Bà Rịa. Ngài đã dời nhà xứ về địa điểm hiện nay và dựng một nhà nguyện nhỏ dâng kính Đức Mẹ. Ngày thường, các giáo hữu đọc kinh dâng lễ tại đây, còn Chúa nhật thì cộng đoàn vẫn quy tụ về nhà thờ cũ.

Trong thời gian ở Bà Rịa, Cha Errard đã xây huyệt mộ chôn cất 288 vị tử đạo bị thiêu sống trong biến cố đốt ngục Phước Dinh, ngay trên chính nền ngục thất. Cũng tại đây, Ngài xây một ngôi nhà nguyện vẫn được gọi là “Nhà Thờ Mồ”. Nhà nguyện được Cha Gabriel Long trùng tu năm 1930.

Năm 1874, khi trở lại Bà Rịa lần thứ hai sau sáu năm làm Cha sở Biên Hòa, Cha Errard cùng với Cha Phụ tá Boutier tiến hành việc xây nhà thờ mới. Sau một thời gian chuẩn bị, lễ đặt viên đá đầu tiên được tổ chức vào ngày lễ Đức Mẹ Dâng Mình vào đền thánh, 21.11.1877. Đến tháng 10.1878, cộng đoàn đã có thể tạm dâng lễ trong nhà thờ mới.

Ngày 14.5.1879, Đức Cha Colombert cùng với Đức Cha Pontvianne (Giám mục Giáo Huế) cử hành lễ làm phép trọng thể thánh đường Bà Rịa dâng kính hai Thánh Tông đồ Giacôbê và Philipphê, lưu giữ kỷ niệm địa danh truyền giáo “Cap Saint-Jacques” trực thuộc địa hạt Bà Rịa-Vũng Tàu.

Đặc biệt, Giáo xứ Bà Rịa là sinh quán của ba vị Giám mục: Đức Cha Giacôbê Nguyễn Ngọc Quang, nguyên Giám mục Giáo phận Cần Thơ; Đức Cha Giacôbê Nguyễn Văn Mầu, nguyên Giám mục Giáo phận Vĩnh Long và Đức cha Tôma Nguyễn Văn Trâm, Giám mục tiên khởi Giáo phận Bà Rịa.

Ngày 05.12.2005, Đức Hồng y Crescenzio Sepe, Tổng trưởng Bộ Phúc Âm Hóa Các Dân Tộc đã chủ tọa Thánh Lễ công bố Tông Hiến thành lập Giáo phận Bà Rịa và đặt nhà thờ Giáo xứ Bà Rịa làm Nhà thờ Chánh Toà Giáo phận.

Ngôi nhà thờ hơn trăm tuổi này dù trước đây đã được trùng tu, nới rộng nhiều lần vẫn không thể đáp ứng được nhu cầu hiện tại. Cần phải có một ngôi thánh đường phù hợp hơn.

Ngày 15.8.2007, Đức Cha Tôma, Giám mục Giáo phận Bà Rịa đã cử hành thánh lễ đặt viên đá đầu tiên xây dựng Nhà thờ Chánh Toà mới và ngày 10.04.2010, ngài đã cùng Hội Đồng Giám Mục Việt Nam, long trọng cử hành lễ Cung Hiến Nhà Thờ dâng kính Đức Mẹ với Tước hiệu Mẹ Thiên Chúa.

CƠ SỞ VẬT CHẤT & SINH HOẠT CỦA GIÁO XỨ

Cơ sở: cùng với việc xây dựng nhà thờ chánh toà mới, tất cả các cơ sở của giáo xứ cũng đang tuần tự được xây dựng.

Các hội đoàn:
– Hội Môi Khôi: do Cha J.B Errard thành lập 1878, và vẫn duy trì hoạt động, đến nay số hội viên hoạt động là 150 người.
– Đoàn Phan Sinh tại thế: hiện có 2 huynh đệ đoàn đang hoạt động trong giáo xứ.
– Hội Legio Mariae: thành lập từ 1993, hiện có 8 nhóm hoạt động, với 120 hội viên.
– Huynh đoàn giáo dân Đaminh: thành lập từ 2005, hiện nay có 100 hội viên, gồm 35 người khấn trọn, 40 người khấn tạm và 25 người chưa khấn.