ĐẤNG GÁNH TỘI TRẦN GIAN
Thành ngữ Việt Nam có câu : “Nợ như chúa chổm”. Câu thành ngữ này ám chỉ những kẻ nợ nần “ngập đầu ngập cổ”. Thành ngữ xuất phát từ câu chuyện dã sử sau đây :
Ngày xưa, vào thời nhà Lê, có một vị quan lớn trong triều tên Mạc Đăng Dung âm mưu làm phản và cướp ngôi vua. Vua Lê bị Mạc Đăng Dung bắt giam vào ngục.
Trong thời gian bị giam cầm, nhà vua quen với một cô hàng rượu thường gánh rượu đến bán cho lính canh ngục. Nàng thường chuốc rượu cho lính canh say mềm rồi vào thăm vua. Dần dần giữa hai người nảy nở một mối tình thắm thiết, đến nỗi một ngày kia cô hàng rượu có thai.
Vì biết mình không thể thoát khỏi bàn tay tàn bạo của họ Mạc, vua trao ấn ngọc lại cho cô nàng bán rượu, để sau này nàng sinh con trai thì nó sẽ phục thù cho cha. Quả thật, sau đó nhà vua và cả hoàng tộc bị Mạc Đăng Dung giết chết.
Sau đó, cô hàng rượu sinh được một con trai đặt tên là Chổm. Chổm lớn lên rất thông minh sáng sủa, được mọi người quý mến, nên sinh tật ăn nhậu, đến nỗi nợ nần rất nhiều người.
Trong thời gian đó, có một vị quan phò vua Lê là Nguyễn Kim nổi lên chống Mạc Đăng Dung. Biết rõ thân phận của Chổm nên Nguyễn Kim gọi chàng đến giao nhiệm vụ đem quân đánh họ Mạc.
Quân của Chổm chiến thắng vẻ vang. Chổm được tôn lên làm chúa và được dân chúng gọi là “Chúa Chổm”. Nhưng cũng vào lúc ấy, các con nợ tuốn đến đòi nợ Chúa Chổm. Chúa Chổm phải mở kho bạc để trả cho xong những món nợ thuở hàn vi.
Từ đó những kẻ mắc nợ nhiều được dân gian gọi là “nợ như chúa chổm”. (Nguyễn Đổng Chi, Kho tàng truyện cổ tích Việt Nam).
Chúa Chổm là kẻ mắc nợ, nhưng Vua Giêsu, một vị Vua đã mang trên vai mình “món nợ” tội lụy to lớn của nhân loại. Ngài đã trả nợ thay cho nhân loại. Ngài chính là vị Vua “gánh tội trần gian” (Ga 1, 29).
Với Chúa Nhật Lễ Lá hôm nay, chúng ta bước vào tuần lễ trọng đại nhất của năm phụng vụ : đó là Tuần Thánh. Hôm nay, Chúa Giêsu long trọng tiến vào thành Giêrusalem như một vị Vua. Thật ra, Ngài chính là vị Vua hiền lành và khiêm tốn, Đấng đã đến để “gánh tội trần gian”.
Vị Vua hiền lành và khiêm tốn
Phụng vụ hôm nay dẫn đưa chúng ta đến việc tưởng niệm Chúa Giêsu tiến vào thành Thánh Giêrusalem trên lưng một con lừa. Hình ảnh vừa độc đáo vừa đáng ghi nhớ ấy nhắc nhở dân Do Thái: Ngài là Đấng Mêsia mà dân Chúa hằng mong đợi (Dcr 9, 9-10). Ngài đến một cách khiêm nhu trên lưng một con lừa.
Tuy nhiên, hình ảnh Chúa Giêsu ngồi trên lưng con lừa cũng còn gợi lên hình ảnh Salomon ngồi trên lưng con la cái để đi đến nơi được phong vương. Như thế, hình ảnh Chúa Giêsu ngồi trên lưng lừa tiến vào thành Giêrusalem cũng làm sáng lên hình ảnh vương giả của Ngài. Chúa Giêsu được dân chúng chặt cành lá rải lối đi, trải áo xuống đường để đón tiếp và tung hô như một “vị vua”.
Thật lạ lùng, Chúa Giêsu, một vị Vua cao cả, đã vào thành không phải trên lưng con ngựa chiến, với vó ngựa dập dồn, bụi bay mịt mù, với đoàn quân hộ tống và cờ xí rợp trời. Trái lại, Ngài ngồi trên lưng một con lừa con mượn của người khác. Thật là một vị Vua khiêm tốn và hiền lành !
Có một chi tiết đáng cho chúng ta chú ý : đó là Chúa Giêsu cỡi con lừa con “chưa ai cỡi bao giờ”. Chi tiết này, làm nổi bật tư cách linh thánh của Đấng ngồi trên lưng lừa. Ngài chính là Đấng được Thiên Chúa sai đến, là “Đấng nhân danh Chúa mà đến”, như lời tung hô của dân chúng.
Vậy, việc Chúa Giêsu vào thành Giêrusalem chính là hành vi Chúa long trọng tiến vào Thành Thánh trong tư cách là Vua dân Do Thái, cho dù Ngài không phải làm Vua để thống trị, nhưng làm Vua để phục vụ và hiến mạng sống để cứu chuộc nhân loại.
Khi chứng tỏ vương quyền của Đấng Mêsia qua hình ảnh của một vị Vua hiền lành và khiêm tốn, Chúa Giêsu còn muốn loan báo Ngài chính là vị Vua sẵn sàng chết thay cho nhân loại qua cuộc thương khó của Ngài.
Vị Vua gánh tội trần gian
Bài Thương Khó Chúa Giêsu theo thánh Marcô hôm nay nhiều lần nhắc đến hình ảnh Chúa Giêsu là “Vua”.
– Khi Chúa Giêsu bị điệu đến dinh tổng trấn Philatô, ông ta đã hỏi Ngài : “Ông có phải là Vua dân Do Thái không ?”. Chúa Giêsu trả lời: “Ông nói đúng !”. Chúa Giêsu đã xác nhận vương quyền của Ngài và chứng tỏ Ngài là Vua. Nhưng đó là một vị Vua với hai tay bị trói chặt sau lưng, khuôn mặt đầm đìa máu và thân thể nát tan. Ngài muốn cho mọi người thấy : Ngài chính là vị Vua “gánh tội trần gian”.
– Quan tổng trấn Philatô dẫn Chúa Giêsu ra trước dân Do Thái và hỏi : “Các ngươi muốn ta làm gì cho Vua dân Do Thái ?”. Dân chúng la to : “Đóng đinh nó đi ! Đóng đinh nó đi !”. Lời tung hô khi Chúa Giêsu vào thành Giêrusalem đã thay thế bằng những lời kết án đóng đinh Ngài vào thập giá.
– Quân lính mặc áo choàng đỏ cho Chúa Giêsu, quấn một vòng gai đặt trên đầu Ngài, rồi nhạo báng : “Tâu Vua dân Do Thái”. Chiếc áo choàng tầm thường thay cho áo cẩm bào, vòng gai nhọn thay cho vương miện uy quyền. Tất cả đều cho thấy dung mạo của một vị Vua đau khổ, vị Vua sẵn sàng chết thay cho mọi người.
– Quân lính điệu Chúa Giêsu đi đóng đinh vào thập giá với bản án ghi trên đầu : “Vua dân Do Thái”. Quả thật, đó chính là phút giây Chúa Giêsu nhục nhã nhất. Ngài đã bị treo trên thập giá như một tử tội xấu xa. Chính vào lúc đó, Ngài được gọi là Vua, một vị Vua hoàn toàn thất bại và thua cuộc. Nhưng trong chính sự ô nhục nhất, thập giá đã nở hoa cứu độ. Trong chính sự thất vọng ê chề, Ngài đã trở thành niềm vui ơn cứu độ.
Một trong những bức tranh nổi tiếng nhất của danh họa Rembrandt, người Hà Lan, đó là bức tranh “Ba Thập Giá”. Bức tranh diễn tả Chúa Giêsu bị đóng đinh giữa hai tên trộm cướp. Dưới chân thập giá là một đám đông, mà gương mặt người nào cũng biểu lộ sự hận thù ghen ghét.
Thế nhưng, khi tiến lại gần bức tranh và nhìn kỹ, người ta khám phá thấy một khuôn mặt gần như mất hút trong bóng tối, một khuôn mặt dường như chứa đầy sự đau khổ. Các nhà chuyên môn phỏng đoán đó là khuôn mặt của chính tác giả.
Khi vẽ khuôn mặt mình ở đó, họa sĩ Rembrandt muốn thú nhận rằng : ông là một người trong đám đông kia và chính tội lỗi của ông cũng góp phần vào việc treo Chúa Giêsu lên thập giá.
Hôm nay, chúng ta cũng đang nhìn vào bức tranh toàn cảnh của cuộc thương khó Chúa Giêsu. Có lẽ trong đám đông dưới chân cây thập giá cũng có chúng ta. Khi phạm tội, chúng ta cũng dự phần vào việc đóng đinh Chúa Giêsu vào thập giá.
Chúng ta bắt đầu bước vào Tuần Thánh. Chớ gì chúng ta cũng biết thông phần vào sự đau khổ của Chúa và nhận ra được giá trị cao cả của sự thương khó Chúa đã chịu vì yêu thương và để cứu chuộc chúng ta.
