Lễ Đức Maria, Mẹ Thiên Chúa
ĐỨC MARIA LÀ MẸ THIÊN CHÚA
VÀ LÀ MẸ CÁC TÍN HỮU
Lm. Vinhsơn Trần Minh Hòa
***
Đức Maria là Mẹ Thiên Chúa. Đây là chân lý đức tin được Hội thánh tuyên xưng và Công Đồng chung thứ III họp tại Êphêsô năm 431 đã công bố: Đức Maria thực sự trở thành Mẹ Thiên Chúa qua việc Con Thiên Chúa làm người trong lòng Mẹ. “Đức Maria là Mẹ Thiên Chúa, chứ không phải vì Ngôi Lời đã nhận thiên tính của Người từ nơi Mẹ, nhưng vì chính từ Mẹ mà Người đã nhận được một thân xác thánh thiêng có linh hồn, Ngôi Lời đã liên kết với thân xác ấy ngay trong ngôi vị của mình, vì thế chúng ta nói: Ngôi Lời đã sinh ra làm người” (DS 251).
Đức Maria là Mẹ Thiên Chúa không phải vì sinh ra Ngôi Lời Thiên Chúa. Đức Maria không thể là Mẹ của thiên tính được. Trong kinh tiền tụng giáng sinh sinh II, Giáo hội cho biết: “Người (Đức Giêsu Kitô) là Đấng vô hình đã xuất hiện hữu hình giữa chúng con, và Người vốn được sinh ra trước mọi thời gian, nay bắt đầu hiện hữu trong thời gian”. Đức Giêsu Kitô có hai lần được sinh ra. Lần đầu từ muôn thuở, Đức Kitô là Con Một Thiên Chúa bởi Đức Chúa Cha mà ra, theo thiên tính. Lúc khởi đầu đã có Ngôi Lời, Ngôi Lời vẫn hướng về Thiên Chúa, và Ngôi Lời là Thiên Chúa (Ga 1,1). Lần thứ hai, Đức Giêsu do Đức Trinh Nữ Maria sinh ra theo nhân tính. Khi thời gian tới hồi viên mãn, Thiên Chúa đã sai Con mình tới, sinh làm con một người phụ nữ, và sống dưới Lề Luật, để chuộc những ai sống dưới Lề Luật, hầu chúng ta nhận được ơn làm nghĩa tử (x. Gl 4,4). Lời Chúa trong Tin Mừng theo thánh Luca hôm nay cũng đã trình thuật biến cố Chúa Giêsu sinh ra tại Belem và các người chăn chiên hối hả đến gặp Hài Nhi Giêsu (x. Lc 2,16). Đức Trinh Nữ Maria, Mẹ Chúa Giêsu vì đã sinh Chúa Giêsu (x. Lc 2, 6-7) và Mẹ Maria đã đặt tên cho Hài Nhi là Giêsu, tên mà sứ thần đã đặt cho Người trước khi Người được thụ thai trong lòng Mẹ (x. Lc 2, 21).
Thêm vào đó, danh xưng Đức Maria là Mẹ Đức Giêsu còn được Tin Mừng theo thánh Gioan nhắc rõ trong biến cố tại tiệc cưới Cana (Ga 2,1) và biến cố tại núi Sọ (x. Ga 19,25). Dưới sự thúc đẩy của Thánh Thần, Mẹ được xưng tụng là ‘Mẹ của Chúa tôi’ (Lc 1,43) ngay cả trước khi Con Mẹ sinh ra. Có hai bản tính nơi Đức Giêsu Kitô: thiên tính và nhân tính. Đức Maria là Mẹ Thiên Chúa nhờ vào vấn đề Ngôi hiệp. Đức Giêsu Kitô là Thiên Chúa thật và là người thật. Nhân tính đón lấy thiên tính và ngược lại, thiên tính đón lấy nhân tính, nên Đức Maria là Mẹ Thiên Chúa: Một thân thể được Ngôi Lời cho kết hiệp với mình theo bản thể và vì thế Ngôi Lời được nói là đã được sinh ra theo xác phàm và cư ngụ giữa chúng ta (x. Ga 1,14).
Như thế, Đức Maria là Mẹ Thiên Chúa. Đây là tước vị cao quý mà ngoài Đức Mẹ, không một thụ tạo nào có được. Tước vị cao quý ấy không làm Mẹ xa cách các tín hữu. Trái lại, Mẹ rất gần gũi với các tín hữu trong mối liên hệ thật gần. Hiến Chế Tín Lý Về Giáo Hội của Công đồng Vaticanô II đã cho biết mối liên hệ giữa Đức Maria và các tín hữu: Vì thuộc dòng dõi Ađam, Mẹ cũng liên kết với tất cả mọi người cần được cứu rỗi; hơn nữa, “Ngài thật là Mẹ các chi thể (của Chúa Kitô)… vì đã cộng tác trong đức ái để tái sinh ra các tín hữu trong Giáo Hội là những chi thể của Đầu ấy” trở nên thụ tạo có thế giá trước mặt Chúa để chuyển cầu cho các tín hữu” (x. LG 53).
Dẫu biết biết rằng, chỉ có một Thiên Chúa duy nhất, và chỉ có một Đấng Trung Gian duy nhất giữa Thiên Chúa với nhân loại, đó là Chúa Giêsu Kitô, là Người, đã dâng mình làm giá chuộc mọi người (x. 1Tm 2,5-6). Tuy nhiên, vai trò làm mẹ của Đức Maria đối với loài người không làm lu mờ hay giảm bớt vai trò trung gian duy nhất của Chúa Kitô chút nào, trái lại còn làm sáng tỏ mãnh lực của sự trung gian ấy. Vì mọi ảnh hưởng có sức cứu rỗi của Đức Nữ Trinh trên nhân loại không phát sinh từ một sự cần thiết khách thể nào, nhưng từ ý định nhân lành của Thiên Chúa, và bắt nguồn từ công nghiệp dư tràn của Chúa Kitô. Ảnh hưởng ấy nương tựa và hoàn toàn tùy thuộc vào sự trung gian của Chúa Kitô, nguồn mạch mọi quyền lực của ảnh hưởng đó. Nhưng ảnh hưởng này không làm cản trở gì, trái lại còn giúp đỡ các tín hữu kết hiệp trực tiếp với Chúa Kitô (x. LG 60).
Vì thế, các tín hữu được mời gọi chạy đến Mẹ Maria là Mẹ của mình bằng một thái độ tôn kính đặc biệt. Tôn kính Đức Maria cách đặc biệt không có nghĩa là tôn kính tùy tiện theo ý riêng nhưng theo hướng dẫn của Giáo hội. Giáo hội đã chấp nhận nhiều hình thức tôn sùng Mẹ Thiên Chúa, trong giới hạn của giáo lý lành mạnh và chính thống, tùy theo hoàn cảnh, thời gian và nơi chốn, hợp với tính khí cùng tinh thần của tín hữu; những hình thức ấy, qua việc tôn vinh Mẹ, cũng làm cho tín hữu nhận biết đúng đắn, yêu mến, làm vinh danh, và tuân giữ giới răn Chúa Con (x. LG 66).
Giáo Hội cũng khuyến khích hết mọi con cái hãy nhiệt tâm phát huy lòng sùng kính Đức Nữ Trinh, nhất là trong phụng vụ, hãy coi trọng những việc thực hành và việc đạo đức nhằm suy tôn ngài và đã được quyền Giáo Huấn Giáo Hội cổ võ qua các thế kỷ, cũng như hãy kính cẩn tuân giữ những quyết định của các thời đại trước liên quan đến việc tôn kính ảnh tượng Chúa Kitô, Đức Nữ Trinh và các Thánh. Phần các tín hữu, Giáo hội nhắc nhở rằng: lòng tôn sùng chân chính không hệ tại tình cảm chóng qua và vô bổ, cũng không hệ tại một sự dễ tin phù phiếm, nhưng phát sinh từ một đức tin chân thật. Đức tin dẫn chúng ta đến chỗ nhìn nhận địa vị cao cả của Mẹ Thiên Chúa, và thúc đẩy chúng ta lấy tình con thảo yêu mến và noi gương các nhân đức của Mẹ chúng ta (x. LG 67).
Mừng lễ Đức Mẹ là Mẹ Thiên Chúa hôm nay, cầu chúc mọi người luôn yêu mến Mẹ Maria bằng một đời sống sùng kính đặc biệt, theo sự hướng dẫn của Giáo hội và nhờ lời Mẹ Maria chuyển cầu, mỗi người luôn sống xứng danh là con ngoan của Chúa trong cuộc lữ hành trần thế này và sau khi qua khỏi đời này được đoàn tụ với Mẹ Maria trên Thiên Quốc, hưởng hạnh phúc muôn đời.
